|
Als koper en verkoper onderhandelen over de prijs voor een onderneming, is het vanzelfsprekend aan hén om te bepalen waarop ze die prijs baseren. Het kan zijn dat vuistregels of vereenvoudigde waarderingsmethoden voor hen voldoen. Maar wie de onderliggende waarde wil begrijpen, vindt in de economische theorie een handreiking: de economische waarde van een onderneming als basis voor een realistische vraagprijs en een verantwoorde bieding.
Economische waarde
Een bedrijfsovername is een investeringsbeslissing: de koper ruilt beschikbare en zekere koopkracht in voor toekomstige en onzekere inkomsten. Dit maakt het logisch om vanuit het perspectief van een koper naar de onderneming te kijken en evenzo naar toekomstige geldstromen. Wat de verkoper vindt en wat er in het verleden is gerealiseerd, is voor de economische waarde niet direct van belang. De economische waarde van een onderneming is de huidige waarde van de aan die onderneming toe te rekenen toekomstige geldstromen. Toepassing van de theorie is niet eenvoudig, zeker niet voor het midden- en kleinbedrijf, maar dat is nog geen reden om het na te laten. Er zijn voldoende specialisten voorhanden die daarbij van dienst kunnen zijn.
Waarde bepalen
De waarde van een onderneming wordt bepaald door het vermogen van die onderneming om met haar operationele proces geldstromen te genereren. De huidige waarde van de toekomstige geldstromen wordt meestal aangeduid als de contante waarde en bepaald met een traditionele financiële rekenmethode: disconteren, anders gezegd: ‘contant maken’. Door het toepassen van de juiste disconteringsvoet wordt met tijdvoorkeur voor geld en risico in de geldstromen rekening gehouden.
De belangrijke geldstroom is de vrije geldstroom, ofwel de free cashflow. De vrije geldstroom is hierbij dat deel van de geldstroom dat niet nodig is voor investeringen in bedrijfsmiddelen of werkkapitaal en dat beschikbaar is voor de vermogensverschaffers (aandeelhouders, banken). De economische benadering is de logische wijze waarop een belegger een investering bekijkt: tegenover een uitgaande geldstroom -de investering- moet een zodanige inkomende geldstroom staan, dat de investering volgens het gewenste rendement van de belegger zinvol is. De methode die op deze benadering is gebaseerd wordt naar de toegepaste rekentechniek aangeduid met de discounted cashflow (DCF-) methode.
De 8 stappen van een economische waardebepaling.
Hoe ziet een waarderingsonderzoek er in de praktijk uit? Ten onrechte wordt nog wel eens aangenomen dat een waardebepaling vooral rekenwerk is. Hoewel er zeker nogal wat rekenwerk aan te pas komt, bestaat een minstens zo groot deel van de waardebepaling uit kwalitatief vooronderzoek waarin diepgaande informatie over de onderneming wordt verzameld.
Stap 1: Uitgangspunten
In stap 1 worden de uitgangspunten van de waardering bepaald. De waarderingsopdracht en randvoorwaarden worden geformuleerd en waarderingsobject, waarderingsmoment en waarderingstijdstip worden gedefiieerd.
Stap 2: Beschrijving van waarderingsobject
In stap 2 wordt het waarderingsobject, de onderneming, feitelijk beschreven. Achtereenvolgens komen aan bod: de historie, de operationele activiteiten en de organisatie daarvan, de juridische, fiscale en de financiële structuur.
Stap 3: Onderkennen omgevingsfactoren
De externe analyse begint in stap 3 met het onderkennen van omgevingsfactoren (politiek, economisch, sociaal, technologisch, milieutechnisch, juridisch) die nu of in de aankomende jaren van invloed kunnen zijn op de activiteiten, met het doel bedreigingen of juist kansen voor de onderneming te identificeren.
Stap 4: Analyse bedrijfstak
In stap 4 komt het tweede deel van de externe analyse aan de orde en wordt de bedrijfstak waarin de onderneming actief is geanalyseerd met behulp van het vijfkrachtenmodel van Porter, met het doel de winstgevendheid van de sector te duiden. Deze stap eindigt met het benoemen van de kansen en bedreigingen, zoals die uit de beide onderdelen van de externe analyse naar voren zijn gekomen.
Stap 5: Analyse financiële cijfers
In stap 5 wordt de blik op de onderneming zelf gericht. Om een idee te krijgen over wat er in de toekomst kan worden verwacht wordt allereerst een analyse gemaakt van de historische financiële cijfers.
Stap 6: Ontwikkelingsmogelijkheden
In stap 6 wordt naar de ontwikkelingsmogelijkheden gekeken. Met een interne analyse wordt in kaart gebracht over welke middelen kan worden beschikt om het beter te doen dan de concurrenten. Sterkten en zwakten worden geformuleerd en geconfronteerd met de eerder benoemde kansen en bedreigingen. Uit deze SWOT-integratieanalyse volgen de strategische opties die de onderneming heeft om haar doelstellingen te bereiken.
Stap 7: Kwantitatieve voorspellingen
Stap 7: met de uitkomsten van alle vorige stappen als onderbouwing worden de ontwikkelingsmogelijkheden vertaald in kwantitatieve voorspellingen in een rekenmodel. Op basis van een geïntegreerde prognose van balans en resultatenrekening wordt een prognose voor de geldstromen opgesteld. Alle gehanteerde veronderstellingen zijn daarin expliciet zichtbaar en toetsbaar.
Stap 8: Waarde berekenen
In stap 8 worden de bevindingen uit de analyses toegepast bij het bepalen van de vermogenskostenvoet, ofwel het door de investeerders gewenste rendement. Vervolgens wordt de berekening van de waarde van de onderneming en de waarde van de aandelen uitgewerkt en wordt de gevoeligheid van de uitkomst voor veranderingen in gehanteerde uitgangspunten onderzocht.
Waardevolle exercitie
Een complete waardebepaling is dus een flinke exercitie, maar levert ook een macht aan informatie, inzicht en de basis voor een realistische vraagprijs en een verantwoorde bieding. Ook bij de verschaffers van vreemd vermogen zal een waarderingsrapport overigens meer indruk maken dan een stapeltje oude jaarrekeningen. Een belangrijke investeringsbeslissing is een fundamentele waardebepaling waard.
 Gerda Briggeman is intermediair bij Diligence Services BV en in die hoedanigheid werkzaam als begeleider van overnameprocessen in het midden- en kleinbedrijf en als waarderingsdeskundige. Zij is register valuator (RV) en lid van het NIRV.
De Diligence intermediairs zoeken voor zowel verkopers als kopers van ondernemingen naar een passende wederpartij en begeleiden het gehele proces van waardebepaling, informatieuitwisseling, onderhandelingen, due diligence en juridische afronding van de transactie. Diligence - aangesloten bij de brancheorganisatie BOBB - heeft een tiental vestigingen door heel Nederland en werkt samen met enige buitenlandse bureaus. Voor vragen of opmerkingen kunt u contact opnemen met Diligence op 0318 502 124 of via info@diligence.nl
|
|
