|
Mededelingsplicht en onderzoeksplicht bij de verkoop van een onderneming
Als een ondernemer eenmaal besloten heeft het bedrijf te verkopen, volgt er meestal een langdurig en complex verkoopproces. Koper en verkoper hebben allebei de plicht ervoor te zorgen dat er een weloverwogen overeenkomst wordt gesloten. De deal mag niet tot stand komen op basis van een onjuiste voorstelling van zaken.
De koper heeft daarom een onderzoeksplicht, de verkoper een mededelingsplicht.
De mededelingsplicht van de verkopers gaat in principe boven de onderzoeksplicht van de kopende partij. De verkoper kent zijn bedrijf immers door en door en realiseert zich in het algemeen goed welke informatie voor de potentiële koper van belang is. Daarnaast heeft de koper dus een onderzoeksplicht: hij moet zien te voorkomen dat hij een kat in de zak koopt.
Hoe werkt dit in de praktijk?
Het spreekt voor zich dat een verkoper niet gelijk al bij het begin van het verkoopproces alle informatie over zijn bedrijf prijs wil geven. Daardoor zou zijn onderhandelingspositie in het gedrang kunnen komen. Als de verkoper een adviseur in de arm heeft genomen, dan moet deze de onderhandelingspositie van de verkoper zo goed mogelijk afschermen.
Er wordt eerst een anoniem bedrijfsprofiel verstrekt en dan wordt veelal – na ondertekening van een geheimhoudingsverklaring – uitgebreidere informatie aan de koper verstrekt.
Hoewel de door de verkoper verstrekte informatie vanzelfsprekend juist en op enig moment volledig moet zijn, mag de koper niet zonder meer afgaan op de informatie die hij van de verkoper ontvangt. Als een koper te snel – dus zonder eerst aan zijn onderzoeksplicht te hebben voldaan – besluit het bedrijf te kopen, kan hij na de totstandkoming van de overeenkomst geen beroep meer doen op dwaling. Hij heeft dan zijn rechten verspeeld. Ofwel: eigen schuld, dikke bult!
Een voorbeeld uit onze praktijk
De koper van een technische handelsonderneming was afgegaan op de mededeling van de verkoper dat met een aantal grote klanten langlopende contracten waren gesloten. De koper had evenwel verzuimd deze contracten nader te onderzoeken en had dus niet gezien dat de opzegtermijn kort was en enkele contracten tussentijds konden worden beëindigd.
Na de overname haakten enkele grote afnemers af en daalde de omzet sterk. De koper stelde dat hij was beduveld en eiste een deel van de koopprijs terug. De rechter oordeelde echter dat de koper vrij eenvoudig had kunnen vaststellen dat de contracten grote risico’s in zich droegen, zodat hij dit in de prijsonderhandelingen had kunnen meenemen. Nu de koper dit had nagelaten had hij dus zelf het risico aanvaard en was er voor terugbetaling van (een deel van) de koopprijs geen sprake.
|
Due diligence
Nadat de intentieverklaring tussen partijen is getekend zal er bijna altijd een zogenaamd due diligence onderzoek plaatsvinden. Dit onderzoek, dat meestal door de potentiële koper wordt ingesteld, is een diepgaand onderzoek waarbij alle aspecten van de onderneming aan de orde komen. De door de verkoper verstrekte gegevens worden op juistheid getoetst waardoor beter zicht kan worden verkregen op risico’s en toekomstverwachtingen .
Garanties door de verkoper
Een aspirant-koper kan een “miskoop” natuurlijk ook voorkomen door het verlangen van garanties van de verkoper. De waarde van deze garanties hangt af van een juiste formulering. Ze verlopen dikwijls na verloop van tijd) en van de solvabiliteit van de verkoper. Soms is een due diligence onderzoek niet of slechts gedeeltelijk mogelijk. Bijvoorbeeld als personeel niet geïnformeerd kan worden. In dat geval zullen er vérstrekkende garanties door de verkoper moeten worden afgegeven. Er wordt wel gesproken van communicerende vaten: hoe meer due diligence onderzoek, hoe minder garanties.
Due diligence onderzoek dient niet alleen om schade te voorkomen, maar ook om schade die later ontstaat, vergoed te krijgen via de rechter. De koper heeft dan immers voldaan aan de op hem rustende onderzoeksplicht.
Conclusie
Wat mogen partijen van elkaar verwachten in het onderhandelingsproces? Heeft de verkoper plicht tot spreken of heeft de koper plicht tot diepgaand onderzoek? Bij de verkoop van een onderneming doet de verkoper er goed aan juiste en zoveel mogelijk volledige informatie aan de koper te verstrekken.
De koper op zijn beurt moet niet achteroverleunen en afwachten tot er informatie wordt verstrekt. Van hem mag een actieve onderzoeksrol worden verwacht, terwijl het doen van een due diligence onderzoek een absolute must is. Beter penny wise dan pound foolish dus!
Meer columns lezen?
 Erik Honee (1957) is als intermediair werkzaam bij Diligence Services BV en in die hoedanigheid sinds 2002 werkzaam als begeleider van overnameprocessen in het midden- en kleinbedrijf. De Diligence intermediairs zoeken voor zowel verkopers als kopers van ondernemingen naar een passende wederpartij en begeleiden het gehele proces van waardebepaling, informatieuitwisseling, onderhandelingen, due diligence en juridische afronding van de transactie. Diligence - aangesloten bij de brancheorganisatie BOBB - heeft een  tiental vestigingen door heel Nederland en werkt samen met enige buitenlandse bureaus. Voor vragen of opmerkingen kunt u contact opnemen met Diligence op 0318 502 124 of via info@diligence.nl
|
|
