|
Ondernemers die hun bedrijf willen verkopen worden steeds vaker geconfronteerd met particulieren die een bedrijf kopen of zich inkopen in een bedrijf, beter bekend als Management Buy In (MBI) kandidaten. Veel van deze mensen moeten hun eerste stappen op het pad van ondernemerschap nog zetten en dat is niet zonder risico. Het inschakelen van een intermediair met ervaring in MBI-transacties kan veel problemen voorkomen.
Veel ondernemers die de komende jaren een opvolger nodig hebben in hun bedrijf, zullen deze niet gemakkelijk kunnen vinden, met mogelijk veel kapitaal- en kennisvernietiging tot gevolg. Aan de andere kant zijn er velen die een eigen bedrijf willen starten. Wat is nu logischer dan potentiële starters een bestaand bedrijf te laten overnemen? Bijkomend voordeel: de kans op een succesvolle overname is groter dan een volledig nieuwe start.
Ondernemerskwaliteiten
Ondernemerschap is niet een kwestie van “Je kunt het of je kunt het niet; alles of niets” . Was het maar zo simpel. De ene ondernemer heeft andere kwaliteiten dan de ander. Sommigen moeten het hebben van commerciële kwaliteiten, anderen van vakkennis of managementkwaliteiten. Alle goede ondernemers hebben gemeen dat ze weten waar ze goed in zijn, waar ze met hun bedrijf naar toe willen en hoe ze moeten leren van veranderingen in hun omgeving. Kortom: ze hebben een visie.
Laat u niet voor de gek houden door mensen die beweren dat de belangrijkste kwaliteiten van een ondernemer doorzettingsvermogen en ‘risico durven lopen’ zijn. Mensen die daar goed in zijn, zijn circusartiest of deelnemer aan extreme sporten, maar geen ondernemers. Doorzettingsvermogen is belangrijk, maar doorzettingsvermogen zonder visie op de toekomst is niks waard. En risico durven lopen zonder te weten wat die risico’s inhouden, hoe ze afgedekt kunnen worden en wat te doen als het toch misgaat, is geen kwaliteit maar een handicap.
Een goede manager is nog geen ondernemer
Hoe kun je nu weten of je ondernemend bent als je het nooit uitgeprobeerd hebt? Dat is het grote probleem van de gemiddelde MBI-kandidaat. Daarbij komt nog dat veel MBI-kandidaten de neiging hebben om een verantwoordelijke managementpositie te verwarren met ondernemerschap. Als iemand in staat is om een business unit met 100 man binnen een groot bedrijf te leiden, zegt dat niets over zijn kwaliteit om directeur-eigenaar te zijn van een bedrijf met 10 mensen. Daarom zou het mooi zijn als mensen konden oefenen in zelfstandig ondernemerschap, maar dat is helaas niet mogelijk. Je bent zelfstandig ondernemer of niet. Het beste alternatief is meewerken in een bedrijf, dichtbij de ondernemer om daar zoveel mogelijk van te leren en ideeën op te doen.
Valkuilen
Is het dan verstandig om een MBI-kandidaat mee te laten werken vóór de overdracht? Het antwoord is wat mij betreft: “Je moet wel heel goede redenen hebben om het te doen.”
Ik denk dat het zowel voor de MBI-kandidaat als de ondernemer onverstandig is. Waarom? Beiden lopen voortdurend met een dubbele pet op, respectievelijk die van verkoper en werkgever en die van koper en werknemer. Het risico dat deze rollen door elkaar gaan lopen is levensgroot aanwezig, niet bevorderlijk voor de kwaliteit van de samenwerking en een tijdbom onder de overname. Beide partijen lopen namelijk het risico dat de ander, om wat voor reden dan ook, door de mand valt. De ondernemer kan beslissingen nemen die invloed hebben op de toekomst van de overnemer zonder dat deze zich daarmee kan en mag bemoeien. Gebeurt dat toch, dan zal bij verschil van inzicht uiteindelijk de eigenaar de knopen door hakken met risico van conflict. Omgekeerd kan de ondernemer het niet eens zijn met de wijze waarop de overnamekandidaat zaken aanpakt en tot de conclusie komen dat hij of zij helemaal niet geschikt is om het bedrijf over te nemen.
Een ander probleem is het bepalen van de waarde van de onderneming. Doe je dat voorafgaand aan de periode van samenwerking (spreek je bijv. een formule af voor over een aantal jaren), dan kun je in een onmogelijke situatie terecht komen als in die periode veranderingen of situaties optreden waarin niet is voorzien. Zulke afspraken zijn vaak een bron van ellende als ze over een periode van één jaar gemaakt worden, langer is totaal niet te overzien. En dan heb ik het alleen nog maar over externe factoren zoals ontwikkelingen in de markt.
Ga je pas over waardering praten tegen de tijd van de overname, dan zijn partijen natuurlijk niet meer vrij in de onderhandelingen, zijn er in de loop van de samenwerking verwachtingen gewekt of ongeëffende rekeningen ontstaan en zullen beide partijen zichzelf als de belangrijkste bron van toegenomen waarde zien of de ander als belangrijkste bron van afgenomen waarde.
Natuurlijk schets ik hier een somber beeld en het zal heus wel eens goed gaan. De belangen voor beide partijen zijn echter groot. Zodanig groot dat hier niet lichtzinnig mee omgesprongen mag worden en risico’s zoveel mogelijk vermeden moeten worden. Een mooi bedrijf kan maar één keer verkocht worden en de gemiddelde MBI-kandidaat zal maar één keer een bedrijf kopen. Je moet dus weten wat je wilt.
Zoals al gezegd, een intermediair met ervaring in MBI-transacties kan veel problemen voorkomen.
Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Harrie Thewessem van Heanthe! voor ondernemers
Meer columns lezen?
 Rob Beeren (1955) is één van de oprichters / partners van Diligence en in die hoedanigheid sinds 1998 werkzaam als begeleider van overnameprocessen in het midden- en kleinbedrijf.
De Diligence intermediairs zoeken voor zowel verkopers als kopers van ondernemingen naar een passende wederpartij en begeleiden het gehele proces van waardebepaling, informatieuitwisseling, onderhandelingen, due diligence en juridische afronding van de transactie.
Diligence - aangesloten bij de brancheorganisatie BOBB - heeft een tiental vestigingen  door heel Nederland en werkt samen met enige buitenlandse bureaus.
Voor vragen of opmerkingen kunt u contact opnemen met Diligence op 0318 502 124 of via info@diligence.nl
|
|
